Przemysł drzewny a zielone zamówienia publiczne – nowe możliwości, wymagania i kierunki zmian

Przemysł drzewny a zielone zamówienia publiczne – nowe możliwości, wymagania i kierunki zmian

Zielone zamówienia publiczne stają się jednym z najważniejszych narzędzi wdrażania polityki klimatycznej i zrównoważonego rozwoju w Unii Europejskiej. Administracja publiczna, obejmująca urzędy, instytucje, szkoły, szpitale, jednostki samorządowe i podmioty zarządzające infrastrukturą, coraz częściej stosuje kryteria środowiskowe w przetargach na produkty, usługi i roboty budowlane. W tym kontekście przemysł drzewny i sektor wyrobów drewnianych znajdują się w uprzywilejowanej pozycji, ponieważ drewno – jako materiał odnawialny, o niskiej emisji CO₂, biodegradowalny i łatwy do recyklingu – wpisuje się w najważniejsze cele polityki ekologicznej. Niniejszy artykuł omawia zależności pomiędzy zielonymi zamówieniami publicznymi a sektorem drzewnym oraz przedstawia możliwości, jakie stwarzają te regulacje dla producentów i wykonawców.

Zielone zamówienia publiczne definiuje się jako proces, w którym instytucje publiczne uwzględniają aspekty środowiskowe na każdym etapie zakupu: od planowania, przez określenie kryteriów wyboru, po ocenę ofert i realizację kontraktu. W praktyce oznacza to, że wykonawcy muszą spełniać określone standardy dotyczące śladu węglowego, energooszczędności, zarządzania odpadami, trwałości produktów, lokalnego pochodzenia surowców, recyklingu czy wpływu na środowisko. W wielu przypadkach preferowane są materiały naturalne i niskoemisyjne, które mają mniejszy wpływ na klimat.

Drewno jest materiałem, który idealnie wpisuje się w te kryteria. Jest surowcem odnawialnym, gromadzącym dwutlenek węgla, a jego produkcja wiąże się z o wiele mniejszą emisją w porównaniu z betonem, stalą czy tworzywami sztucznymi. Dlatego w przetargach związanych z budownictwem, wyposażeniem wnętrz, infrastrukturą miejską, edukacją czy ochroną środowiska coraz częściej wskazuje się zalecenie lub wymóg stosowania drewna oraz materiałów drewnopochodnych.

Jednym z obszarów, w których zielone zamówienia mają największy wpływ na sektor drzewny, jest budownictwo publiczne. Szkoły, przedszkola, budynki administracyjne, centra edukacyjne, obiekty sportowe i inne inwestycje coraz częściej wykorzystują technologie drewniane: zarówno konstrukcyjne, jak i wykończeniowe. Popularność zyskują obiekty z drewna klejonego, konstrukcje szkieletowe, moduły drewniane oraz budynki w technologii CLT. Szybkość montażu, niska emisja CO₂, dobra izolacyjność cieplna oraz przyjazny mikroklimat wnętrz sprawiają, że drewno staje się priorytetowym materiałem w nowych inwestycjach publicznych, szczególnie tych realizowanych z funduszy unijnych.

W zielonych zamówieniach publicznych duże znaczenie mają również meble i wyposażenie wnętrz. Instytucje publiczne zwracają uwagę na certyfikaty potwierdzające zrównoważone pochodzenie drewna (FSC, PEFC), niską emisję lotnych związków organicznych, możliwość recyklingu oraz trwałość produktów. Coraz częściej przy wyborze dostawcy mebli do szkół, biur, bibliotek czy urzędów preferuje się firmy, które oferują produkty o podwyższonej trwałości i posiadają certyfikaty środowiskowe. W praktyce oznacza to, że polskie firmy meblarskie i producenci wyposażenia wnętrz, które spełniają te wymagania, mogą skuteczniej startować w przetargach i zdobywać zamówienia z sektora publicznego.

Kolejną kategorią, w której drewno zyskuje, są zamówienia na infrastrukturę miejską i krajobrazową. Elementy takie jak ławki, altany, pergole, wiaty przystankowe, kładki, pomosty, place zabaw czy elementy rekreacyjne często uwzględniają wymóg stosowania naturalnych materiałów. Drewno, szczególnie termicznie modyfikowane lub impregnowane na wysoką trwałość, spełnia te warunki, a jednocześnie pozwala tworzyć przestrzenie bardziej przyjazne mieszkańcom. Zamawiający zwracają uwagę na odporność materiałów, bezpieczeństwo użytkowania, łatwość konserwacji oraz estetykę, co sprawia, że drewno staje się atrakcyjnym wyborem.

Jednym z kluczowych elementów zielonych zamówień publicznych jest aspekt lokalności i śladu transportowego. Drewno pozyskiwane w kraju lub regionie charakteryzuje się niższą emisją związaną z transportem, co może stanowić istotny argument w przetargach. Firmy, które potrafią wykazać, że ich surowiec pochodzi z certyfikowanych i lokalnych źródeł, mają większą przewagę nad konkurencją.

Aby skutecznie uczestniczyć w zielonych zamówieniach publicznych, firmy z sektora drzewnego muszą przygotować odpowiednią dokumentację. Obejmuje ona nie tylko certyfikaty typu FSC czy PEFC, lecz także deklaracje środowiskowe EPD, informacje o śladzie węglowym, dane dotyczące trwałości produktów oraz ich możliwości recyklingu. Wymagana jest również przejrzysta organizacja procesów, zgodność z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska oraz udokumentowane zasady gospodarowania odpadami.

Warto podkreślić, że zielone zamówienia publiczne nie są jedynie obciążeniem administracyjnym, ale także szansą na rozwój. Firmy, które inwestują w technologie niskoemisyjne, produkty ekologiczne i przejrzystość procesu produkcyjnego, zyskują przewagę rynkową nie tylko w sektorze publicznym, ale także w handlu detalicznym i wśród odbiorców prywatnych. Trendy ekologiczne przenikają wszystkie segmenty rynku, dlatego dostosowanie się do wymagań publicznych może przełożyć się na większą konkurencyjność również w segmencie komercyjnym.

W najbliższych latach można spodziewać się dalszego rozwoju zielonych zamówień publicznych, zwłaszcza w kontekście regulacji unijnych, takich jak Europejski Zielony Ład, Fit for 55 czy przepisy dotyczące neutralności klimatycznej. Oznacza to, że znaczenie drewna jako materiału niskoemisyjnego będzie rosło, a sektor publiczny coraz częściej będzie stawiał wymagania środowiskowe w zamówieniach. Jednocześnie firmy z branży drzewnej, które wdrożą niezbędne certyfikaty i procedury, będą miały możliwość zwiększenia udziału w przetargach i budowania silnej pozycji na rynku.

Podsumowując, zielone zamówienia publiczne stanowią ważny impuls rozwojowy dla branży drzewnej. Wymogi ekologiczne, nacisk na niskoemisyjne materiały, certyfikaty oraz transparentność procesów produkcyjnych sprawiają, że drewno staje się materiałem pierwszego wyboru w wielu inwestycjach. Firmy, które potrafią dostosować swoją ofertę do tych wymagań, mają szansę na zwiększenie sprzedaży, budowanie przewagi konkurencyjnej i udział w nowoczesnych projektach publicznych, które definiują kierunki rozwoju współczesnych miast i instytucji.